http://josephsemah.nl/performances.html
“Ja, ik was aan de winnende partij. Maar het ging niet om winnen of verliezen. De schaakpartij tussen de Joseph Semah en mij was een belangrijk onderdeel van de opgevoerde performance voor aanwezig publiek. Een levend kunstwerk welke een doorblik geeft van een levenservaring van Joseph, kleinzoon van Hacham Sassoon Kadoori (opperrabbijn van de Babylonische joden, 1886-1971). Het schaakspel stelt de communicatie tussen Joseph en God voor. Wat heeft God er mee te maken? Waar was God toen zijn vader werd gedood in de 2e Wereldoorlog?
Er was meteen een klik! Een vriendschap die blijft bestaan. Een korte ontmoeting die goud waard is. Joseph blijft middels kunst op zoek naar een levende God, voor hem en zijn volk“. – pastoor Geudens
Dit najaar [oktober 2019!] presenteert Museum Hedendaagse Kunst De Domijnen een omvangrijke overzichtstentoonstelling van Joseph Sassoon Semah – één van de meest veelzijdige, innovatieve en invloedrijke kunstenaars die Nederland rijk is. Zijn werk is slechts bij een klein publiek bekend.
Sassoon Semah is een artist’s artist bij uitstek, die met zijn beeldende werk, als organisator, docent en kritisch klankbord verschillende generaties andere kunstenaars heeft beïnvloed. Zijn poëtische sculpturen, installaties, tekeningen en performances staan in het teken van herinnering en het begrip van tolerantie.
Eigenheid van de ander
Sassoon Semah onderzoekt de relatie van de Ander tot het subject. Hij vergelijkt hiertoe de denkmodellen van het jodendom – een cultuur van het woord – met die van het christendom, een cultuur van het beeld. Hij stelt zich ten doel een ‘typografie van de tolerantie’ te ontwikkelen: een open, geen harmonie nastrevende structuur die ruimte laat voor de eigenheid van de Ander. De tentoonstelling in Sittard heeft het karakter van een open depot en vormt de eerste museale overzichtstentoonstelling van Semahs werk in Nederland sinds 2003. Zijn werken zijn te zien in Museum Hedendaagse Kunst De Domijnen en uiteenlopende locaties in Sittard, waaronder verschillende kerken en de voormalige joodse begraafplaats op Fort Sanderbout. De tentoonstelling sluit aan bij het jaarthema van De Domijnen in 2019: de viering van 75 jaar bevrijding van Sittard.Over Semah
Sassoon Semah werd in 1948 in Bagdad geboren als een van de laatste telgen in een geslacht van Babylonische joden. Hun ballingschap gaat terug tot 600 voor Christus. Sassoon Semah is de kleinzoon van Hacham Sassoon Kadoori, een legendarische, vrijzinnige opperrabbijn die verdraagzaamheid predikte tussen het jodendom, het christendom en de islam. Na de onafhankelijkheid van Israël in 1948 moesten veel van de Babylonische joden de dan kosmopolitische, cultureel zeer diverse stad Bagdad verlaten. Tussen 1950 en 1952 weken 120.000 tot 130.000 joden uit – hetgeen het einde inluidde van een cultuurgeschiedenis van ruim 2500 jaar. In 1950 werd Sassoon Semah samen met zijn ouders ‘verhuisd’ naar Israël, waar zijn tweede ballingschap (‘GaLUT’, in het Hebreeuws) begon. Hij groeide op in Ramat Gan, bij Tel Aviv, en studeerde later elektrotechniek en filosofie aan de universiteit in Tel Aviv. Zijn grootvader bleef achter in Bagdad, waar hij in 1971 overleed. Tegenwoordig, bijna zeventig jaar en verschillende oorlogen – waaronder de Golfoorlog in 1991 – later, is er in Bagdad nauwelijks nog iets dat herinnert aan de ooit bloeiende cultuur van de Babylonische joden. Na traumatische ervaringen tijdens de Zesdaagse Oorlog (1967) en de Yom Kippur Oorlog (1973) besloot Joseph Sassoon Semah in 1975 Israël te verlaten. Tijdens deze zelfgekozen derde ballingschap week hij uit naar Europa. Nadat hij in Londen, Parijs en Berlijn verbleef, vestigde Sassoon Semah zich in 1981 in Amsterdam, waar hij sindsdien woont en werkt.Gedachtengoed
De kunstenaar typeert zijn eigen werk als de erfenis van het liberale gedachtengoed van zijn grootvader. Al vanaf het midden van de jaren zeventig, in een tijd waarin de kunstwereld totaal andere preoccupaties had, ontwikkelde Sassoon Semah een beeldend onderzoek waarin herinnering en het begrip van tolerantie centraal staan. De onderlinge verbondenheid van jodendom, christendom en islam vormt telkens het vertrekpunt van zijn werk – zonder de problematische aspecten van die afhankelijkheid uit het oog te verliezen. Sassoon Semahs werk past daarmee in een eeuwenoude liberale, (joods-)humanistische intellectuele traditie. Zijn beeldende oeuvre zou als een Warburgiaanse Mnemosyne atlas opgevat kunnen worden: een corpus dat de herinnering in stand houdt aan gedachtengoed, cultuurgeschiedenissen, historische bronnen en gebeurtenissen die anders in vergetelheid dreigen te raken. Zijn werk heeft een sterk interdisciplinair karakter – het strekt zich uit van etymologie tot literatuurgeschiedenis, van religie tot filosofie, en van politiek tot kunstgeschiedenis.Relatie met andere kunstenaars
Sassoon Semah verklaarde veelvuldig dat zijn kunstwerken zich als voetnoten tot teksten verhouden. Een deel van zijn ethisch gedreven artistieke werk bestaat uit het kritisch lezen en (her)interpreteren van het werk van andere, veelal modernistische kunstenaars. “I analyze, in an etymological sense, the art of the West and confront it with the Hebrew language in a semantic sense”, stelde de kunstenaar. Op deze manier hield Sassoon Semah zich bezig met de positie van de Ander in het werk van onder meer Albrecht Dürer, Marcel Duchamp, Piet Mondriaan, Kasimir Malevich, El Lissitzky, Barnett Newman en Joseph Beuys. Ook wijdde hij bijvoorbeeld een groep tekeningen, schilderijen en sculpturen aan de tweedaagse ontmoeting in 1967 tussen de Duitse filosoof Martin Heidegger, die zich in 1933 bij de nazi’s aansloot, en dichter en Holocaust-overlevende Paul Celan.Semah & Sittard
Het gebied dat tegenwoordig tot de gemeente Sittard-Geleen wordt gerekend, kent een even rijke als roerige geschiedenis in relatie tot het jodendom. De eerste pogrom op huidig Nederlands grondgebied vond plaats in Born. Tijdens de zogenaamde Armenkruistocht van 1309 werden in het kasteel in Born 110 Joden, afkomstig uit Sittard en Susteren, en door Jan van Valkenburg op het kasteel in bescherming genomen, door een meute afgeslacht, waarbij het kasteel in brand werd gestoken. In de loop van de eeuwen, zeker vanaf de zeventiende eeuw, kende het huidige Sittard-Geleen een bloeiende joodse cultuur – die onder meer ten uitdrukking kwam in een huissynagoge aan de Molenbeekstraat (in gebruik van 1725 tot 1853) en een ruimere opvolger aan de Plakstraat (1853-1947). Onmiddellijk na de Duitse bezetting van Sittard in mei 1940 werd de synagoge aan de Plakstraat gesloten en het interieur gaandeweg vernield. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden zo’n 120 joden uit Sittard, velen op de vlucht uit het nabije nazi-Duitsland, via Westerbork en Vught gedeporteerd naar Sobibor en Auschwitz. De twee synagogen die Sittard telde, overleefden weliswaar de Tweede Wereldoorlog, maar vielen in de naoorlogse jaren alsnog ten prooi aan stadsvernieuwing: de voormalige sjoel in de Plakstraat werd in 1953 gesloopt; de huissynagoge aan de Molenbeekstraat in 1963. Hetzelfde gold voor de Joodse begraafplaatsen op Fort Sanderbout en aan de Wal, die – in strijd met alle joodse wetten – werden geruimd in de jaren vijftig en zestig. Tegenwoordig herinneren alleen verschillende plaquettes, een verzameling judaïca in de gemeentelijke verzameling, en zogenaamde Stolpersteine nog aan de joodse gemeenschap in Sittard. De tentoonstelling van Sassoon Semah staat stil bij deze pijnlijke episoden in de geschiedenis van de gemeente Sittard-Geleen.Being Touched by an Angel Just Before Birth
De titel van de Sittardse tentoonstelling is ontleend aan een verhaal uit het boek Niddah 30b dat deel uitmaakt van de Talmoed. In de vertelling kiest de engel Lailah – haar naam is hetzelfde als het Hebreeuwse woord voor ‘nacht’ – een ziel uit het paradijs en draagt het deze op om plaats te nemen in een menselijk embryo. Lailah begeleidt en hoedt het ongeboren kind in de baarmoeder, en verstrekt dit alle kennis en ervaring die door de mens verworven kunnen worden. Vlak voor de geboorte maant de engel het kind tot stilte en raakt Lailah het kind boven de lip aan, waarbij het filtrum tussen mond en neus ontstaat. Alle wijsheid die het kind verwierf, verdwijnt op dat moment plotsslag. In de context van het encyclopedische werk van Joseph Sassoon Semah is de tentoonstellingstitel op verschillende manieren te duiden. Zijn beeldende oeuvre verzet zich tegen amnesie en draagt de verscheurdheid van de naoorlogse wereld met zich mee – een geseculariseerde christelijke wereld die de eigen joodse wortels niet meer (er)kent.Samenwerking
De tentoonstelling in Sittard sluit aan bij de grootschalige manifestatie On Friendship/(Collateral Damage) III – The Third GALUT: Baghdad, Jerusalem, Amsterdam, die van 7 september tot en met 19 januari 2020 plaatsvindt en wordt georganiseerd door Stichting Metropool Internationale Kunstprojecten. De manifestatie wordt gecureerd door Linda Bouws.
De tentoonstelling in Sittard wordt samengesteld door Roel Arkesteijn, conservator hedendaagse kunst, Museum De Domijnen, Sittard. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Met speciale dank aan Linda Bouws en pastoor-deken Van Rens. De manifestatie On Friendship/(Collateral Damage) III – The Third GaLUT: Baghdad, Jerusalem, Amsterdam is mede tot stand gekomen met steun van AFK, BPD Cultuurfonds, het Mondriaan Fonds, Lumen Travo Gallery en Redstone Natuursteen & Projecten, meer info is hier te vinden.
Locatie: Museum Hedendaagse Kunst De Domijnen Ligne 5, SITTARD
Datum: 20 oktober 2019 – 16 februari 2020
Architectoraal model, performance, 2 bijeenkomsten en solotentoonstelling Joseph Sassoon Semah: opening 11 oktober, 13.00 uur.
Gastheer/curator: Roel Arkesteijn
Performance: Joseph Sassoon Semah, Pastoor Jack Geudens, Lucas Debraux (altviolist), Roel Arkesteijn, Masja Austen, Peter Baren, Bülent Evren, Albert Groot, Els van der Ham-Goertz, Peter van der Ham, Mariana Poussart, Jom Semah, Adjel Soer, Yvonne Strang, Els Wijnen.
Tentoonstelling: Een grote overzichtstentoonstelling met kunstwerken van Joseph Sassoon Semah: ‘Being Touched by an Angel Just Before Birth.’
Prestaties | Jozef Sassoon Semah (josephsemah.nl) / www.dedomijnen.nl
Geef Mij je liefde 