Nieuwsbrief Pater Daniel XVII 37, vrijdag 9 september 2022

Goede Vrienden,

Ziehier nog enkele reacties op ons lang feuilleton over het synodale proces in de Kerk. Uiteraard zijn velen het met me eens, anders zouden ze niet gevraagd hebben om op mijn email lijst te staan. Een man schrijft me dat hij in onze teksten het geloofsonderricht vindt waarnaar hij verlangde tijdens zijn universitaire studies, maar toen niet gekregen heeft. Enkele vrouwen getuigen dat ze zich vanaf het begin niet goed voelden door “aan de pil” te zijn, dat ze in verwachting geraakten ondanks de pil, dat de informatie over contraceptie zich overal opdrong en dat er geen duidelijke geestelijke leiding was vanuit de Kerk… Verder kreeg ik nog bijzonder schrijnende verhalen van mensen die in de liturgie verdieping zoeken maar in sommige parochies alleen maar een lamentabele show krijgen vol met kinderachtigheden.

We willen echter dieper ingaan op deze vraag: Wat moeten we denken van de vrouwelijke priesters en bisschoppen in de Anglicaanse kerk?

Vanuit de Anglicaanse hiërarchie komen commentaren die spreken over een grote verrijking op de verschillende pastorale terreinen. We willen graag geloven dat een grotere vrouwelijke aanwezigheid in het pastoraal voor zieken en in heel het parochiaal beleid een verrijking kan zijn. Onze bedenkingen op het vrouwelijk priesterschap zijn niet bedoeld om te zeggen dat we als christelijke kerken van elkaar niet zouden kunnen leren. Ze willen evenmin de rijkdom van de Anglicaanse liturgie of de oprechtheid van haar kerkelijke ambtsdragers ontkennen.

We hebben al vermeld hoe paus Paulus VI onmiddellijk op deze wijding van vrouwen door de Anglicaanse gemeenschap heeft gereageerd. Hij herhaalde dat het in flagrante tegenspraak is met de 2000-jarige traditie van de Kerk zowel in het oosten als in het westen. Ook Johannes Paulus II verwijst hiernaar in zijn brief van 1994, waarmee hij de discussie voorgoed afsluit omdat er geen enkele grond is om Jezus’ uitdrukkelijke keuze zo radicaal te veranderen. We moeten inderdaad toch wel enkele zeer ernstige vragen stellen. De beslissing om vrouwen tot priester en later tot bisschop te wijden, werd op “democratische wijze” genomen met “een grote meerderheid” (nl. twee derde). Dit maakt wel indruk in een politiek debat maar helemaal niet in een zo belangrijke kerkelijke beslissing.  Tijdens de laatste sessie van Vaticanum II op 7 december 1965 (die een open sessie was, waarbij ik met een gewoon toegangsbewijs aanwezig was), werd gestemd over de “pastorale constitutie over de Kerk in de wereld van deze tijd”. Deze definitieve tekst was het resultaat van vele veranderingen, verbeteringen en aanvullingen. Een 200-tal concilievaders kon om een of andere reden deze slotviering niet bijwonen en dus niet meestemmen.  De uiteindelijke uitslag was: 2039 concilievaders waren voor, 75 tegen, 7 ongeldig. Met deze verhoudingen mogen we van een vrij grote eensgezindheid spreken. Wanneer de Anglicaanse kerk over een 2000-jarige breuk met de traditie van oost en west met 2/3 meerderheid stemde en in 1994 ook daadwerkelijk vrouwen tot priester wijdde, was dit het begin van een felle controverse, die steeds heftiger werd. Het was niets minder dan een pijnlijke breuk in de Anglicaanse gemeenschap. Vele Anglicaanse parochies waren er uitdrukkelijk tegen en vele Anglicanen gingen over naar de katholieke kerk. Op de Lambeth Conferences van 2008 was al een vierde van de bisschoppen uit de Derdewereldlanden ostentatief afwezig. Paus Benedictus XVI heeft ervoor gezorgd dat zij die willen overkomen naar de katholieke Kerk een nieuw eigen bisdom kunnen vormen in England, de VS en Canada onder de Traditional Anglican Communion.

Voegen we hier nog bij dat de Anglicaanse kerk zelf slechts enkele eeuwen oud is! Hendrik VIII wilde scheiden van Catharina van Aragon om te trouwen met Anna Boleyn. Ook zij werd uitgeschakeld (onthoofd) en hij zal nog viermaal een andere vrouw nemen. De beroemde kanselier Thomas More en bisschop John Fischer konden dit immoreel gedrag niet goedkeuren en stierven als martelaren. Hendrik VIII zal zijn onaanvaardbaar gedrag trachten te rechtvaardigen door te breken met Rome.  Door de Act of Supremacy van 1534 wordt hij hoofd van de Church of England. Vermits koningin Elisabeth gisteren gestorven is wordt haar zoon koning Charles III nu hoofd van de Anglicaanse kerk. Moet de katholieke Kerk nu uit deze bezoedelde bron gaan putten om haar trouw aan een twee millennia oude leer en leven aan te passen?

Een opvallende gelijkenis is er met de “Anglicaanse verruiming” in verband met het standpunt over kunstmatige contraceptie. De Lambeth Conferences van de Anglicaanse bisschoppen van 1930 handelden over huwelijk en geboorteregeling. In de bewuste resolutie 15 werden heel voorzichtig en onder strikte voorwaarden mogelijk “andere methoden” dan onthouding aangenomen (met 193 voor, 67 tegen en 40 onthoudingen!). Pius XI zal hierop in hetzelfde jaar fel reageren met zijn encycliek Casti connubii. Ruim vier decennia later,na het verschijnen van de encycliek Humanae vitae van Paulus VI, werd aan de universiteit van Leuven hierover een thesis geschreven die geprezen werd als zijnde een “Anglicaanse verruiming”, een “meer positieve houding tegenover seksualiteit”, “een meer persoonlijke moraal” (zie ons boek: Hoe een paus gelijk kreeg, De Blauwe Tijger, 2017, blz. 228-230). De schrijver heeft zijn “Anglicaanse illusie” uitvoerig willen staven met de allesoverheersende farmaceutische propaganda voor anticonceptie in plaats van ernstig de authentieke christelijke leer te bestuderen. Helaas is deze illusie blijven leven.

Kortom er is geen enkel redelijk argument dat de Anglicaanse ontsporing van de wijding van vrouwen rechtvaardigt zoals er geen enkele rechtvaardiging is om de constante kerkelijk leer die kunstmatige contraceptie als moreel onaanvaardbaar beschouwt te wijzigen.

Het verlangen naar werelds succes en een “aangepaste Kerk” is een permanente valstrik. In de verslagen van de synodale raadpleging is de aanpassing aan de wereld om meer werelds aanzien en invloed te krijgen de constante ondertoon. Het synodale proces in het westen blijkt hoogte, diepte én christelijke visie te missen.  Een synodaal proces zou moeten dienen om een authentiek christelijk leven volgens het Evangelie van Jezus Christus beter te begrijpen en te beleven en niet om populaire stromingen die tegen de geest van het Evangelie ingaan in te voeren. De Kerk en de christenen moeten de moed hebben om tegendraads te zijn, wat in onze huidige maatschappij absoluut nodig is.

P. Daniel