25^ste zondag door het jaar C 2022

Loterijen zijn populair. Stel je toch eens voor dat je de hoofdprijs in loterij wint. Miljoenen voor jou! Wat voor mogelijkheden openen zich dan! Geld geeft macht, alles is immers te koop, althans zo lijkt het. De fascinatie voor geld is niet alleen van deze tijd.

Zo vertelt Jezus in het evangelie een parabel over een rentmeester. Rijke mensen stelden een rentmeester aan als beheerder van hun bezittingen en kapitaal. Een soort financieel manager dus. Zo’n manager heeft twee eigenschappen nodig: hij moet betrouwbaar en creatief zijn. Betrouwbaar: het geld is immers niet van hem. Creatief: hij moet ervoor zorgen dat het kapitaal groeit.

De rentmeester in het verhaal van Jezus is wel creatief, maar niet betrouwbaar, Tja, hoe gaat dat, zoveel geld onder handbereik, dan ligt de verleiding op de loer dingen te doen in het eigenbelang. Zijn baas zit in het buitenland. Niemand heeft het in de gaten. Het begint klein, maar voor je het weet gaat het mis. We kennen ook de verhalen uit onze tijd. Dan komt de baas terug, ontdekt de praktijken en wil hem ontslaan. Ontslag betekent dat hij als inwonend rentmeester ook dakloos wordt. En werken met zijn handen op het land kan hij niet, en bedelen wil hij niet. Daarom gaat hij creatief boekhouden om zo te zorgen dat hij vrienden maakt bij degenen die bij zijn baas in het krijt staan. Hij vervalst dus de schuldbekentenissen. Wat doet nu zijn baas? Het tegendeel van wat we zouden verwachten: hij prijst hem omdat hij zo slim heeft gehandeld. Hij kan die creativiteit wel waarderen. Waarschijnlijk heeft hem dat zelf in het verleden ook geen windeieren gelegd. Maar vervolgens zal hij hem ongetwijfeld toch hebben ontslagen.

Nu volgt echter het merkwaardigste. Jezus stelt ons deze fraudeur ten voorbeeld! ‘Zo zeg Ik u ook: maakt u vrienden door middel van de onrechtvaardige mammon’, dat is dus met het geld. Hoe moeten we dat begrijpen? Het is toch niet te rijmen met de Jezus die ons uit al die andere evangelieverhalen naar voren komt. En als we even later horen dat Jezus waarschuwt voor de mammon – ‘je kunt niet God dienen en de mammon’ – begrijpen we dat Jezus iets anders moet bedoelen.

Het lijkt erop dat Jezus ons ertoe aanspoort creatief te zijn. Kijk eens hoe creatief sommige mensen zijn met geld: wees ook zo creatief als het gaat om de dingen van God! Ja, en als jezelf met geld omgaat, gebruik dan je creativiteit voor goede doelen.

Gaat het wel samen, christen-zijn en geld? Het is in ieder geval een lastige combinatie. Jezus lijkt nergens bezit af te keuren, maar vraagt ons wel alles wat we hebben aan talenten en bezit, in dienst van zijn Rijk te stellen. Laat je je leiden door de verleidingen van het geld en nog meer geld, of laat je je leiden door God die ons oproept om het welzijn van iedere mens, vrede en gerechtigheid na te streven?

Op de rand van het Nederlandse twee-euromuntstuk staat nog altijd de tekst: God-zij-met-ons. Kunnen we dat als aansporing verstaan om geld nooit ten nadele van mensen te gebruiken, maar op een manier die God dient?